Toen ik laatst eens wat op internet struinde. Klopt ik had even niets te doen (of mocht even niets doen van mijn schema) kreeg ik de schok van mijn leven.
Op het internet las ik namelijk dat Kortjakje een vieze (subjectief maar waarschijnlijk correct) hoer is. Kleuters verkondigen het dagelijks en het is toch echt wel deel van onze Hollandse-glorie. Ook ik heb mijn kinderen veelvuldig dit liedje gezongen voor het slapen gaan.
Daarbij las ik onder andere dat Kortjakje waarschijnlijk de 'slaapverwekkende' ziekte ME heeft. Ik geloof dat niet en beticht het mormel van iets heel anders. Laat ik het liedje eens fijn ontleden.
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
's Zondags gaat zij naar de kerk
Met een boek vol zilverwerk
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
Altijd is Kortjakje ziek
Kortjakje betekent 'wijd / open bloesje' en verwijst naar het uitdagende beroep van Kortjakje. 'Altijd ziek' is een metafoor voor iedere dag in bed: prostitutie.
Kortjakje is volgens velen een verbloeming van het oud-Nederlandse zinnetje 'kort van jak' dat duid op een prostituee. Anderen beweren dat het staat voor 'cognacje' en dus zou Kortjakje een alcoholist zijn. Voor het gemak neem ik aan dat ze een hoer is die te vaak zeer diep in het glaasje kijkt.
Midden in de week maar 's-zondags niet
In de vorige zin werd al duidelijk dat Kortjakje altijd ziek is. Naar het schijnt staat dat voor haar 'werk'. Ze zegt tegen anderen dat ze altijd ziek is (en dus thuis blijft) maar eigenlijk spreekt ze daar gewoon met klanten af. En dat ze helemaal niet ziek is word natuurlijk bevestigt door het feit dat ze zich op zondag ineens goed voeld.
's-Zondags gaat zij naar de kerk
Zondag komt ze dan eindelijk uit bed en gaat ze naar de kerk toe. Ze weet namelijk dat haar werk een zware zonde is. Het liedje stamt al uit 1700 zoveel en toen was het natuurlijk uit den boze de bloemetjes buiten te zetten voor geld.
Met een boek vol zilverwerk
Ja wat denk je dan. Kortjakje is niet gratis. Big Bucks wat ze daar verdient.
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
Midden in de week wil zij niet wassen
's Zondags strikt ze herendassen
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
Dan volgt een oninteressant 2e couplet over het feit dat het mens zich niet wilt wassen. Geen idee waar het opslaat maar het bevestigd mijn vermoeden dat het een 'vuile' hoer betreft.
Op naar het derde couplet.
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
's Zondags als haar liefste komt
Is Kortjakje goed gezond
Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet
's-Zondags als haar liefste komt
Ze heeft dus een man. Die vent werkt zich blijkbaar zes dagen helemaal kapot terwijl mevrouw van krikkenstijn gaat. Wat een slet!
Is Kortjakje goed gezond
Ze is dus niet alleen maar 'beter' voor de kerk, ze moet ook nog eens de schijn ophouden voor haar mannetje.
Kortjakje is duidelijk tuig van de richel. Een echte slet.
Moraal van deze blog.....
PAS OP WAT JE VOOR JE KINDEREN ZINGT
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
1 opmerking:
'Kortjakje' was in de 17e en 18e eeuw de standaard spotnaam voor een alcoholist(e). De naam heeft niets je maken met een kort jakje en het is ook geen verbastering van cognacje. 'Kortjakje' is samengesteld uit 'kort', wat de naam was voor een borrel (denk aan shortdrink en longdrink) en 'jakie' (ook wel sjaakie), wat één van de vele namen van de duivel is. Kortjakje betekent dus letterlijk 'drankduiveltje'.
De Kortjakje uit het lied was overigens geen hoertje. Het lied is gebaseerd op een dame die echt heeft bestaan en zij was toiletjuffrouw. Er zijn wel latere versies waarin teksten voorkomen als: 's Zondags komt meneer pastoor, daar spreidt zij haar beentjes voor. Die versies zijn echter veel jonger dan de huidige algemeen bekende versie en waarschijnlijk ontstaan op een schoolplein of een of ander drankfeest. In de oorspronkelijk tekst was Ragel, want dat was haar naam, in elk geval geen prostituee.
Het lied wordt uitgebreid uitgelegd op https://bertvanzantwijk.wordpress.com/, een website over volksgebruiken en volksliedjes. Hier vind je ook de tekst van het oorspronkelijke lied.
Een reactie posten